Những Bài Thuốc Từ Nhân

Đại hoàng còn có tên gọi khác là xuyên đại hoàng, tướng quân. Tên khoa học Rheum sp. Thuộc họ Rau răm Polygonaceae.

Một số bài thuốc chữa bệnh có đại hoàng

ThS.BS. Nguyễn Quang Dương giới thiệu một số bài thuốc chữa bệnh có đại hoàng như sau:

+ Vị tràng thực nhiệt dẫn đến đại tràng bí kết, táo bón nặng, thậm chí có khi dẫn đến sốt cao, nói mê sảng, phát cuồng: Đại hoàng (nướng), hậu phác mỗi vị 9g; mang tiêu 15g; chỉ thực 8g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần, uống trước bữa ăn khi thuốc còn ấm. Uống liền vài ngày tới khi hết táo bón.

+ Nếu táo bón nhẹ hoặc táo bón ở những người sức khỏe yếu, người cao tuổi, phụ nữ sau sinh: Đại hoàng (sao vàng), hậu phác, mỗi vị 9g; chỉ thực 6g; hoặc đại hoàng 6g; vừng đen 15g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần trước bữa ăn, khi thuốc còn ấm. Uống liền vài ngày tới khi hết táo bón.

+ Người bị táo bón mạn tính, táo bón do nghề nghiệp: Đại hoàng (sao vàng) 45g; đào nhân 20g; mộc hương, chỉ thực, sài hồ, cam thảo, mỗi vị 15g. Các vị nghiền bột mịn, thêm mật ong làm hoàn, chia 2 lần uống sáng và tối, mỗi lần 6g. Hoặc uống ngày 1 lần 9g với nước hãm chỉ xác.

Cần lưu ý rằng, để tăng nhu động ruột và làm cho đại tiện thông suốt, bao giờ đại hoàng cũng được dùng kèm với chỉ xác (đại hoàng phi chỉ xác bất thông), có nghĩa là đại hoàng làm phân nát ra, song để tống ra ngoài cần phải có chỉ xác, là những vị thuốc có tác dụng làm tăng nhu động ruột.

Lưu ý: Khi dùng đại hoàng trị táo bón không nên dùng thời gian dài, sẽ gây táo bón trở lại, mặt khác đi ngoài nhiều bệnh nhân mất tân dịch sẽ gây mệt mỏi.

- Trị nôn ra máu, chảy máu cam, trĩ ra máu, màng kết hợp sung huyết, sung huyết não, lợi bị sưng phù: Đại hoàng (sao cháy); hoàng cầm, hoàng liên, mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần trước bữa ăn. Uống liền nhiều ngày tới khi các triệu chứng giảm.

- Trị mụn nhọt ở miệng, lưỡi, lỗ mũi, nhọt vú...: Đại hoàng (chích rượu) tán bột mịn, uống mỗi lần 9g, ngoài ra có thể dùng bột đại hoàng hòa vào nước làm thành dạng nhão, bôi vào nơi bị bệnh.

- Trị biến chứng đái tháo đường

Trị đái tháo đường biến chứng thận: Hoàng kỳ sống 30g; xích thược 15g; xuyên khung, đương quy, kê nội kim, thương truật mỗi vị 15g; đào nhân, hồng hoa, đại hoàng mỗi vị 6g; tang ký sinh 10g, sắc uống. Ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm. Bài thuốc phù hợp với những trường hợp khí hư, huyết ứ, người mệt mỏi, sắc mặt vàng khô, có protein trong nước tiểu.

+ Vàng da do viêm gan cấp: Ngoài điều trị tích cực bằng y học hiện đại có thể phối hợp với y học cổ truyền hiệu quả điều trị rất tốt. Phép điều trị là thanh nhiệt giải độc, lợi thấp thoái hoàng. Dùng bài "Nhân trần cao thang" gồm nhân trần 84g, đại hoàng 24g, chi tử 14g, sắc uống. Ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.

Tác dụng: Lợi mật, giảm mỡ máu, ức chế sự thoái hóa của tế bào gan đạt hiệu quả tốt, vàng da giảm nhanh, tế bào gan hồi phục nhanh chóng.

+ Xơ gan: Đại hoàng 12g, bạch hoa xà thiệt thảo 12g, bán chi liên 12g, bạch truật 12g, hoàng kỳ 12g, xích thược 10g, đào nhân 10g, uất kim 8g, sài hồ 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.

Tác dụng thanh nhiệt giải độc, ích khí hoạt huyết hóa ứ, nhuyễn kiên tán kết, tiêu trướng trừ mãn, cải thiện chức năng gan, hạn chế xơ hóa tế bào gan; đạt hiệu quả cao.

- Chữa hắc lào: Đại hoàng 10g, dấm 5ml, rượu 50ml. Ngâm trong 10 ngày, lấy ra bôi lên các vết hắc lào đã rửa sạch.

- Uống quá liều gây ra buồn nôn, nôn, đau đầu, bụng chướng, đại tiện lỏng… Mặc dù đại hoàng có tác dụng thông tiện nhuận tràng nhưng dùng liên tục trong một thời gian dài lại gây ra hiện tượng táo bón thứ phát.

- Thận trọng khi dùng cho những người tỳ vị hư nhược, phụ nữ có thai hoặc cho con bú.

Xem thêm video đang được quan tâm:

Bắp cải - món ăn bài thuốc | SKĐS

SKĐS- Ô dược là một vị thuốc nam được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền trị các bệnh về tiêu hóa...

Ô dược có tên khoa học là Lindera myrrha (Lour) Merr.; thuộc họ long não (Lauraceae). Với các thành phần alcaloid và tinh dầu từ rễ cây, ô dược có công dụng chính là hành khí, chỉ thống (giảm đau) và khứ hàn.

Tác dụng chữa bệnh của ô dược

Theo Y học cổ truyền, ô dược có vị cay, hơi đắng, tính ôn, quy kinh Tỳ, Vị, Phế, Thận. Với công dụng chính là lý khí, hành khí, khai uất, tán hàn, chỉ thống, ôn thận, ô dược thường được dùng để trị ngực bụng trướng đau, kinh nguyệt không đều, tiểu tiện đi nhiều, đái dầm, tiểu són. Ngoài ra, vị thuốc này còn chữa đau bụng, ăn không tiêu, nôn mửa, trẻ em có giun, sung huyết, đầu nhức, hay tiểu đêm.

Theo Y học hiện đại, ô dược giúp kích thích tăng tiết dịch ruột, giảm trương lực ruột nhằm đẩy khí ra bên ngoài và làm tăng nhu động ruột. Bột dược liệu khô có tác dụng rút ngắn thời gian đông máu và cầm máu nhanh chóng.

4.1. Bài thuốc trị đau bụng dưới do hàn: Cao lương khương, hồi hương và ô dược mỗi vị 6g, thanh bì 8g. Đem sắc uống.

4.2. Bài thuốc trị đau bụng kinh, bụng đau và khí trệ do trúng khí hàn: Cam thảo 6g, sinh khương 6g, đảng sâm 10g, ô dược 10g và trầm hương 2g. Đem sắc uống, ngày dùng 1 thang.

4.3. Bài thuốc trị rối loạn tiêu hóa gây ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, bụng đầy trướng và ăn uống khó tiêu: Hương phụ và ô dược bằng lượng nhau. Đem dược liệu tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng từ 2 – 8g uống với nước gừng sắc, ngày dùng 2 lần.

4.4. Bài thuốc trị bàng quang hư hàn, thận dương bất túc gây tiểu nhiều và đái dầm: Sơn dược và ích trí nhân mỗi vị 16g, ô dược 10g. Đem sắc uống trong ngày.

4.5. Bài thuốc trị huyết ngưng khí trệ gây đau bụng kinh: Mộc hương và hương phụ mỗi vị 8g, đương quy 12g, ô dược 10g. Đem sắc uống trong ngày.

4.6. Bài thuốc trị tiêu chảy, sốt và lỵ: Ô dược (sao với cám) một lượng vừa đủ. Đem tán thành bột mịn, mỗi lần dùng từ 3 – 5g uống với nước cơm. Dùng 2 – 3 lần/ ngày, nên dùng trước khi ăn khoảng 90 phút.

Lưu ý: Nếu bị nặng, nên phối hợp với hoắc hương và cỏ sữa. Dùng mỗi thứ 10g đem sắc uống và chia thành 3 lần uống, dùng liên tục trong 1 – 2 tuần lễ.

4.7. Bài thuốc trị chứng cam tích ở trẻ nhỏ, dùng cho trẻ nhẹ cân, gầy yếu, chậm lớn, ăn ngủ kém: Bạch truật, ô dược và màng mề gà (kê nội kim) sao cám, hoài sơn sao vàng và ý dĩ mỗi thứ 10 – 12g. Đem tán nguyên liệu thành bột mịn, mỗi lần dùng 5 – 9g uống với nước sôi để nguội. Mỗi ngày dùng 3 lần, sử dụng liên tục trong 2 – 3 tuần. Dùng bài thuốc nhiều đợt để trị dứt điểm bệnh.

4.8. Bài thuốc trị chứng đau bụng kinh ở phụ nữ: Sa nhân (vi sao) 3g, mộc hương và ô dược (vi sao) mỗi vị 12g, cam thảo 5g, huyền hồ (chích giấm) 12g và sinh khương 4g. Đem sắc uống, chia thành 2 lần uống. Uống thuốc trước khi ăn và dùng liên tục trong 17 – 21 ngày. Nên dùng sau khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt.

Những người có thể trạng khí hư mà có nội nhiệt thì không dùng.

Nguồn tin : https://suckhoedoisong.vn/8-bai-thuoc-tri-benh-tu-o-duoc-169211213170923346.htm

Tác giả: DSCKII. Trần Trung Nam- GSII. Vũ Văn Chuyên

Cuốn sách kết hợp tinh hoa y học cổ truyền với khoa học hiện đại tương đối hệ thống. Những bài thuốc giới thiệu trong sách đã được nền Y dược Trung Hoa dùng trong lâm sàng. Phần lớn nội dung cuốn sách có tính phổ cập, dễ hiểu như tên thuốc, cách chế biến dược liệu thô, cách bào chế thuốc, tính chất cảm quan của thuốc, chỉ định, liều dùng, kiêng kỵ.... Ngoài ra, sách còn có phần nghiên cứu bao gồm những kiến thức khoa học cơ bản như thực vật học, hóa học.... và cần có những hiểu biết chuyên ngành như tiêu chuẩn hóa dược phẩm, kiểm nghiệm thuốc.... Thêm vào đó, chương nói về thuật ngữ Đông y giúp người đọc lĩnh hội được dễ dàng nội dung các bài thuốc.

Hy vọng đây là tài liệu hữu ích cho những ai muốn tìm hiểu và sử dụng những bài thuốc y học cổ truyền, cho giảng viên, sinh viên chuyên khoa y học cổ truyền, cho thầy thuốc, các cơ sở điều trị và sản xuất...

Tinh Hoa Xanh trân trọng giới thiệu cuốn sách đến bạn đọc!

Bạn đọc có thể tham khảo thêm nhiều bài viết giới thiệu các sách YHCT khác trên Fanpage Sách YH cổ truyền (www.facebook.com/Sachyhctvdl/)

Ngoài ra, các bạn có thể xem một số sản phẩm khác trên kênh Youtube Tinh Hoa Xanh: (https://www.youtube.com/channel/UC8k6B5jcrX4e1df6SCJx_qQ/featured)